Katedra Wileńska jest nie tylko jednym z najpiękniejszych dzieł architektonicznych stylu klasycystycznego w stolicy Litwy, to również istotne dziedzictwo historyczne stojące w samym sercu Wilna. Niektóre starożytne manuskrypty podają, że pogańska świątynia boga Perkuna wraz z kamieniem ofiarnym była usytuowana w tym samym miejscu w którym znajduje się teraz Katedra Wileńska.

Katedra Wileńska – historia

Historia tego wspaniałego budynku rozpoczęła się w XIII wieku, gdy Król Litwy Mindaugas zdecydował się postawić pierwszą świątynię chrześcijańską. Pierwotnie świątynia zbudowana była w stylu romańskim, na podstawie kwadratu z jedną masywną wieżą. Po śmierci króla w 1263 roku przekształcono ją w pogańskie miejsce kultu. W 1387 roku budynek został odnowiony przez Wielkiego Księcia Litewskiego, a zarazem Króla Polski – Jagiełłę oraz ponownie przywrócono mu status świątynii chrześcijańskiej. Z okazji chrztu Litwy dobudowanych zostało pięć kaplic.

Katedra kilkukrotnie ucierpiała podczas pożarów, w 1796 roku podczas burzy zapadła się wieża zabijając sześć osób. Podczas sowieckiej okupacji świątynia wykorzystywana była jako magazyn, ale pomimo wszystkich trudności za każdym razem była odnawiana. Ostateczny kształt nadał jej w XVIII wieku Wawrzyniec Gucewicz.

Obecnie Katedra znajduje się na Placu Katedralnym, w pobliżu parku Sereikiškės. Pełna nazwa Katedry Wileńskiej to Wileńska Bazylika Katedralna św. Stanisława i św. Władysława. Codziennie dla odwiedziających odprawiane jest nabożeństwo. Wierni otoczeni są przez ponad 40 dzieł sztuki z XVI – XIX wieku oraz zdobione przepięknymi freskami ściany.

Mauzoleum Królewskie

W katakumbach katedry znajduje się muzeum historii oraz mauzoleum królewskie w którym pochowani są: Wielki Książe Litewski i Król Polski Aleksander Jagiellończyk, żony Wielkiego Księcia Litewskiego i Króla Polski Zygmunta Augusta, Elżbieta Habsburżanka i Barbara Radziwiłłówna oraz serce Wielkiego Księcia Litewskiego i Króla Polski Władysława IV Wazy.

Rzeźby na dachu Katedry

Fronton katedry ozdobiony jest trzema monumentalnymi rzeźbami projektu Kazimierza Jelskiego. Po zniszczeniu odtworzone zostały w 1997 roku przez rzeźbiarza Stanisława Kuzmę. Po środku z dużym, pozłacanym krzyżem znajduje się św. Helena, po jej lewej stronie św. Stanisław, po prawej stoi św. Kazimierz.

Kaplica św. Kazimierza

Wewnątrz Bazyliki, po prawej stronie ołtarza znajduje się Kaplica św. Kaziemierza, patrona Litwy oraz niegdyś Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Jest to arcydzieło wczesnego baroku zdobione freskami pędzla Michała Anioła Palloni’ego. Kaplica powstała w 1636 roku po ogłoszeniu przez Papieża Klemensa VIII Kazimierza świętym a w jej wnętrzu zostały złożone szczątki doczesnego królewicza. W 1692 roku, po okupacji rosyjskiej, kaplica została odrestaurowana i od tamtego czasu pozostaje w niezmienionym stanie.

Dzwonnica

Na południowy-wschód od Katedry znajduje sie dzwonnica – najstarsza pozostałość po zamkowych murach obronnych. Czworokątna wieża, wybudowana z polnych kamieni i cegieł w pierwszej połowie XIV wieku wykorzystywana jest dzisiaj jako dzwonnica. Na początku XIX wieku na wieży został zamontowany zegar. W środku znajduje się 10 dzwonów wykonanych z brązu przez mistrzów holenderskich i niemieckich w XVI – XVIII wieku.

W 1993 roku Jan Paweł II jako pierwszy papież w historii odwiedził Litwę. Papież modlił się
w Archikatedrze Wileńskiej przy grobie św. Kazimierza. Spotkał się tam również z księżmi, zakonnikami, zakonnicami i klerykami. Na pamiątkę pielgrzymki Jana Pawła II na Litwę, w połowie Katedry po lewej stronie od głównego wejścia, została powieszona tablica upamiętniająca tę wizytę.